rodzaje psychologii, rodzaje psychoterapii

Mazi

Osobowość plastyczna

Dziś plastyczność i zmiana rządzą tym, jak postrzegamy samych siebie. Osobowość jest przedstawiana jako zestaw umiejętności, których można się nauczyć i modyfikować. Możemy zmieniać nasze ciała za pomocą chirurgii plastycznej i tak samo możemy zmieniać nasze zachowania przez "pracę" nad sobą. Różne reality show pokazują nam przemiany książąt w żebraków, dzieci zamieniające się z rodzicami i maniaków komputerowych przemieniających się w donżuanów. Możliwości transformacji wydają się nieskończone. Marzenie Thatcher o mobilności społecznej nie jest dziś tylko rozrywką, to już indywidualny imperatyw.

CBT również obiecuje szybkie zmiany. Niepożądane cechy czy symptomy nie są już postrzegane jako wskazówki prowadzące do wewnętrznej prawdy, ale raczej jako nadające się do usunięcia przeszkody na drodze do naszego idealnego wizerunku. Nawroty depresji czy ataki paniki nie są już dziś oznakami zachodzących w podświadomości procesów, do których trzeba stopniowo docierać i je analizować, a stają się jedynie aspektami zachowania, które należy zlikwidować.

To triumf rynku. Nasze wewnętrzne światy stają się przestrzenią dla sprzedaży i kupna. Płacimy ekspertom, tzw. "life coaches", aby nauczyli nas jak się zmienić w pożądany sposób. Poszczególne cechy, jak nieśmiałość lub pewność siebie stają się towarami - możemy zapłacić, aby się ich pozbyć lub je wzmocnić. Depresja czy lęki są traktowane jak odizolowane problemy, z którymi można sobie poradzić uderzając miejscowo, bez całościowej analizy egzystencji jednostki, tak samo jak atak rakietowy na bazę terrorystów ma zlikwidować problem terroryzmu.

Dla dzisiejszych jednostek głębia wypłynęła na powierzchnię. W operach mydlanych i reality show bohaterowie dzielą się swoimi najgłębszymi przeżyciami i emocjami, jakby życie zewnętrzne i wewnętrzne były na tej samej płaszczyźnie. W przypadku niejasności pomoże panel ekspertów, jak w programie "Big Brother", gdzie wyjaśniają, co motywuje uczestników. Nasze ego nie jest już ciemną jaskinią, wszystko jest na widoku. Tym sposobem odebrano nam nasze życie wewnętrzne.

Wielu teoretyków społecznych postrzega tę atomizację jako wynik rozwoju gospodarek rynkowych. W świecie, gdzie rynek rządzi wszystkim, nie trzeba było długo czekać aż podstawowe ludzkie cechy zaczną być traktowane jak towary, a relacje jak transakcje. Studenci stali się odbiorcami usług edukacyjnych, dzieci klientami rodziców. Nic dziwnego, że wizja ludzi jako podmiotów konkurujących ze sobą na rynku o dobra i usługi będzie potrzebowała psychologii, aby nadać sobie wiarygodności.